Kupewa Khansa Yam'mapapo

Pamwambo wa World Lung Cancer Day (Ogasiti 1), tiyeni tiwone za kupewa khansa ya m'mapapo.

Kupewa zinthu zoopsa komanso kuonjezera zinthu zoteteza kungathandize kupewa khansa ya m’mapapo.

Kupewa zinthu zomwe zingayambitse khansa kungathandize kupewa khansa zina.Zomwe zimayambitsa ngozi ndi monga kusuta, kunenepa kwambiri, komanso kusachita masewera olimbitsa thupi mokwanira.Kuonjezera zinthu zodzitetezera monga kusiya kusuta ndi kuchita masewera olimbitsa thupi kungathandizenso kupewa khansa zina.Lankhulani ndi dokotala wanu kapena katswiri wina wa zaumoyo za momwe mungachepetsere chiopsezo cha khansa.

Zotsatirazi ndizomwe zimayambitsa khansa ya m'mapapo:

1. Kusuta fodya, ndudu, ndi kusuta mapaipi

Kusuta fodya ndiye chinthu chofunikira kwambiri pachiwopsezo cha khansa ya m'mapapo.Ndudu, ndudu, ndi kusuta fodya zonse zimawonjezera ngozi ya khansa ya m'mapapo.Kusuta fodya kumayambitsa pafupifupi anthu 9 mwa 10 alionse a khansa ya m’mapapo mwa amuna ndiponso pafupifupi 8 mwa anthu 10 alionse a khansa ya m’mapapo mwa akazi.

Kafukufuku wasonyeza kuti kusuta fodya wa phula kapena chikonga chochepa sikuchepetsa chiopsezo cha khansa ya m'mapapo.

Kafukufuku akuwonetsanso kuti chiopsezo cha khansa ya m'mapapo chifukwa chosuta fodya chimawonjezeka ndi chiwerengero cha ndudu zomwe zimasuta patsiku komanso zaka zomwe amasuta.Anthu omwe amasuta ali ndi chiopsezo chotenga khansa ya m'mapapo kuwirikiza pafupifupi 20 poyerekeza ndi omwe samasuta.

2. Utsi wa fodya

Kukhala pachiwopsezo cha utsi wa fodya wosuta kumakhalanso kowopsa ku khansa ya m'mapapo.Utsi wa fodya ndi utsi umene umachokera ku ndudu yoyaka moto kapena zinthu zina za fodya, kapena utsi umene umatulutsidwa ndi osuta.Anthu amene amakoka utsi wa fodya amakumana ndi zinthu zomwe zimayambitsa khansa mofanana ndi osuta, ngakhale kuti zimakhala zochepa.Kukoka utsi wa fodya kumatchedwa kuti kusuta mwadala kapena mwachisawawa.

3. Mbiri ya banja

Kukhala ndi mbiri ya banja la khansa ya m'mapapo ndi chiopsezo cha khansa ya m'mapapo.Anthu amene ali ndi wachibale amene anali ndi khansa ya m’mapapo akhoza kukhala ndi khansa ya m’mapapo kuwirikiza kawiri kuposa anthu amene alibe achibale amene ali ndi khansa ya m’mapapo.Chifukwa kusuta ndudu kumakonda kuyenda m'mabanja ndipo achibale amasuta fodya, n'zovuta kudziwa ngati chiopsezo chowonjezeka cha khansa ya m'mapapo chimachokera ku mbiri ya banja la khansa ya m'mapapo kapena kusuta fodya.

4. Kachilombo ka HIV

Kukhala ndi kachilombo ka HIV (HIV), komwe kamayambitsa matenda a immunodeficiency syndrome (AIDS), kumagwirizanitsidwa ndi chiopsezo chachikulu cha khansa ya m'mapapo.Anthu omwe ali ndi kachilombo ka HIV amatha kukhala ndi khansa ya m'mapapo kuwirikiza kawiri kuposa omwe alibe.Popeza kuti chiŵerengero cha kusuta n’chochuluka mwa amene ali ndi kachilombo ka HIV kusiyana ndi amene alibe, sizikudziŵika bwino ngati chiwopsezo chowonjezereka cha khansa ya m’mapapo chikuchokera ku kachilombo ka HIV kapena kusuta fodya.

5. Zowopsa za chilengedwe

• Kuwonekera kwa radiation: Kukhala pachiwopsezo ndi khansa ya m'mapapo.Ma radiation a bomba la atomiki, chithandizo cha radiation, kuyezetsa zithunzi, ndi radon ndi magwero akuwonetsa ma radiation:
• Kutentha kwa bomba la atomiki: Kuwonetsedwa ndi ma radiation pambuyo pa kuphulika kwa bomba la atomiki kumawonjezera chiopsezo cha khansa ya m'mapapo.
• Chithandizo cha radiation: Chithandizo cha radiation pachifuwa chingagwiritsidwe ntchito pochiza khansa zina, kuphatikizapo khansa ya m'mawere ndi Hodgkin lymphoma.Thandizo la radiation limagwiritsa ntchito ma x-ray, gamma ray, kapena mitundu ina ya radiation yomwe ingapangitse chiopsezo cha khansa ya m'mapapo.Kukwera kwa mlingo wa ma radiation omwe amalandilidwa, chiopsezo chokwera kwambiri.Chiwopsezo chokhala ndi khansa ya m'mapapo potsatira chithandizo cha radiation ndichokwera kwambiri mwa odwala omwe amasuta kuposa omwe samasuta.
• Mayeso oyerekeza: Mayeso oyerekeza, monga ma CT scan, amawonetsa odwala ku radiation.Ma CT scans otsika kwambiri amawonetsa odwala ku radiation yocheperako kuposa ma CT scans.Powunika khansa ya m'mapapo, kugwiritsa ntchito ma spiral CT scans a mlingo wochepa kumatha kuchepetsa zotsatira zoyipa za radiation.
• Radoni: Radoni ndi mpweya wotulutsa mpweya womwe umachokera ku kuwonongeka kwa uranium m'miyala ndi nthaka.Imadutsa pansi, ndipo imatuluka mumlengalenga kapena madzi.Radoni imatha kulowa m'nyumba kudzera m'ming'alu yapansi, makoma, kapena maziko, ndipo milingo ya radon imatha kukula pakapita nthawi.

Kafukufuku akuwonetsa kuti kuchuluka kwa mpweya wa radon m'nyumba kapena kuntchito kumawonjezera kuchuluka kwa khansa ya m'mapapo komanso kufa kwa khansa ya m'mapapo.Chiwopsezo cha khansa ya m'mapapo chimakhala chachikulu mwa osuta omwe ali ndi radon kuposa omwe sasuta omwe amakumana nawo.Kwa anthu omwe sanasutepo fodya, pafupifupi 26 peresenti ya imfa zomwe zimayambitsidwa ndi khansa ya m'mapapo zimagwirizanitsidwa ndi kukhala ndi radon.

6. Kuwonekera kuntchito

Kafukufuku akuwonetsa kuti kukhala ndi zinthu zotsatirazi kumawonjezera chiopsezo cha khansa ya m'mapapo:

• Asibesitosi.
• Arsenic.
• Chromium.
• Nickel.
• Beryllium.
• Cadmium.
• Tar ndi mwaye.

Zinthu zimenezi zingayambitse khansa ya m’mapapo mwa anthu amene amakumana nazo kuntchito ndipo sanasutepo.Pamene kuchuluka kwa zinthuzi kumawonjezeka, chiopsezo cha khansa ya m'mapapo chimawonjezeka.Chiwopsezo cha khansa ya m'mapapo chimakhala chokulirapo mwa anthu omwe ali pachiwopsezo komanso amasuta.

• Kuipitsa mpweya: Kafukufuku amasonyeza kuti kukhala m’madera amene mpweya waipitsidwa kwambiri kumawonjezera ngozi ya khansa ya m’mapapo.

7. Beta carotene zowonjezera mu osuta kwambiri

Kumwa mankhwala a beta carotene (mapiritsi) kumawonjezera chiopsezo cha khansa ya m'mapapo, makamaka kwa osuta omwe amasuta paketi imodzi kapena kuposerapo patsiku.Chiwopsezochi chimakhala chachikulu mwa osuta omwe amamwa mowa kapena kumwa mowa umodzi tsiku lililonse.

Zotsatirazi ndizomwe zimateteza khansa ya m'mapapo:

1. Osasuta

Njira yabwino yopewera khansa ya m'mapapo ndiyo kusasuta.

2. Kusiya kusuta

Osuta amatha kuchepetsa chiopsezo cha khansa ya m'mapapo mwa kusiya.Kwa osuta omwe alandira chithandizo cha khansa ya m'mapapo, kusiya kusuta kumachepetsa chiopsezo cha khansa ya m'mapapo yatsopano.Kupereka uphungu, kugwiritsira ntchito zinthu zoloŵa m’malo mwa chikonga, ndi mankhwala ochepetsa kuvutika maganizo kwathandiza osuta kusiya kusuta.

Kwa munthu amene wasiya kusuta, mwayi wopewa khansa ya m’mapapo umatengera zaka zingati komanso kuchuluka kwa momwe munthuyo amasuta komanso kutalika kwa nthawi kuchokera pamene anasiya.Munthu akasiya kusuta kwa zaka 10, chiopsezo cha khansa ya m'mapapo chimachepa ndi 30% mpaka 60%.

Ngakhale kuti chiwopsezo cha kufa ndi khansa ya m’mapapo chingachepe kwambiri mwa kusiya kusuta kwa nthawi yaitali, chiwopsezocho sichidzakhala chocheperapo ngati chiwopsezo cha anthu osasuta.Ichi ndichifukwa chake ndikofunikira kuti achinyamata asayambe kusuta.

3. Kuchepetsa kukhudzidwa ndi ziwopsezo zapantchito

Malamulo amene amateteza ogwira ntchito kuti asatengeke ndi zinthu zoyambitsa khansa, monga asbestos, arsenic, nickel, ndi chromium, angathandize kuchepetsa chiopsezo chokhala ndi khansa ya m'mapapo.Malamulo omwe amaletsa kusuta fodya kuntchito amathandiza kuchepetsa chiopsezo cha khansa ya m'mapapo yobwera chifukwa cha utsi wa fodya.

4. Kutsika kwa radon

Kutsika kwa radon kungachepetse chiopsezo cha khansa ya m'mapapo, makamaka pakati pa osuta fodya.Kuchuluka kwa radon m'nyumba kumatha kuchepetsedwa pochitapo kanthu kuti apewe kutayikira kwa radon, monga kusindikiza zipinda zapansi.

Sizikudziwika ngati zotsatirazi zimachepetsa chiopsezo cha khansa ya m'mapapo:

1. Zakudya

Kafukufuku wina akusonyeza kuti anthu amene amadya kwambiri zipatso kapena ndiwo zamasamba amakhala ndi chiopsezo chochepa cha khansa ya m’mapapo kusiyana ndi amene amadya pang’ono.Komabe, popeza kuti anthu osuta fodya amakonda kukhala ndi zakudya zopatsa thanzi poyerekezera ndi osasuta, n’kovuta kudziŵa ngati chiwopsezocho chikuchepa chifukwa chokhala ndi zakudya zopatsa thanzi kapena kusasuta fodya.

2. Zochita zolimbitsa thupi

Kafukufuku wina akusonyeza kuti anthu omwe ali ndi mphamvu zolimbitsa thupi amakhala ndi chiopsezo chochepa cha khansa ya m'mapapo kusiyana ndi omwe sali.Komabe, popeza kuti anthu osuta fodya amakonda kuchita zinthu zolimbitsa thupi mosiyana ndi anthu osasuta, n’zovuta kudziwa ngati kuchita masewera olimbitsa thupi kumakhudza chiopsezo cha khansa ya m’mapapo.

Zotsatirazi sizichepetsa chiopsezo cha khansa ya m'mapapo:

1. Beta carotene zowonjezera mwa osasuta

Kafukufuku wa anthu osasuta akuwonetsa kuti kumwa mankhwala a beta carotene sikuchepetsa chiopsezo chawo chokhala ndi khansa ya m'mapapo.

2. Vitamini E zowonjezera

Kafukufuku akuwonetsa kuti kumwa mankhwala owonjezera a vitamini E sikukhudza chiopsezo cha khansa ya m'mapapo.

Gwero:http://www.chinancpcn.org.cn/cancerMedicineClassic/guideDetail?sId=CDR62825&type=1